Jak uczyć dziecko radzić sobie ze stresem?
Celowo w tytule zrobiłam błąd. Może nie tyle błąd, co sformułowanie, które chciałabym sprostować. Według najnowszej wiedzy lepiej jest mówić o “używaniu stresu” niż radzeniu sobie z nim. Dlaczego? Dlatego, że gdy mówimy o “radzeniu sobie ze stresem” sugerujemy, że stres jest szkodliwy. A tak do końca nie jest. A już na pewno myślenie, że stres jest szkodliwy nam nie służy (o tym dokładniej w innym artykule). I teraz pewnie dziwisz się, co ja w ogóle opowiadam. Przecież stres jest zły i trzeba go unikać. Tak, tak… To teraz mam dla Ciebie zadanie:
Zamknij oczy na 30 sekund i nie myśl o białym niedźwiedziu.
START..
.
.
I co udało się?
Większość ludzi chociaż raz pomyśli o białym niedźwiedziu, mimo, że przecież starają się tego uniknąć!
Dlaczego?
Jak pokazują badania, unikanie… nie działa. Mało tego, unikanie zazwyczaj przynosi odwrotny skutek do zamierzonego.
Jak więc uczyć dziecko (i siebie) “radzić” sobie ze stresem – czyli używać stresu?
Po pierwsze, traktuj stres swojego dziecka jako KOMUNIKAT.
Komunikat, że coś się dzieje, że jest mu niefajnie lub, że stało się coś ważnego.
Bo to w końcu prawda. Nie stresujemy się rzeczami, które są nam obojętne.
Stres zawsze świadczy o tym, że dzieje się coś, co jest ważne. Zadaj sobie pytanie “O czym ten stres mówi”?” lub zapytaj swojego dziecka “Co się stało? Powiedz mi wszystko o tym, co się dzieje.” I po prostu posłuchaj. Czasem to wystarczy. Nie staraj się negować, czy tłumić emocji dziecka (“Nic się nie stało”, “Nie płacz już” – o tym, co mówić i jak reagować też w innym artykule).
Krok drugi to identyfikacja tego, co się dzieje i tego, czy mamy kontrolę nad tym, by to zmienić. Jeżeli tak (i warto) – zmieniamy. Jeżeli nie – pozostaje skoncentrować się na użyciu stresu, czyli na emocjach. Tzn.? Powiedz dziecku “To, co czujesz jest bardzo ważne. Świadczy o tym, że coś ważnego się zdarzyło. Jest to stres (ale także: złość/smutek/rozczarowanie, itd.) Stres (ale także inne emocje) mówią nam o tym, że coś się dzieje. Jest dobry, bo nam o tym mówi, choć nie jest przyjemny.”
Taka w końcu jest prawda (ten temat także rozwinę w innym miejscu), WSZYSTKIE EMOCJE są DOBRE. Co nie znaczy, że są przyjemne. Traktuj stres jako SYGNAŁ. Wtedy zabierzesz mu negatywną moc – co pokazano w badaniach 🙂
Więcej już wkrótce!
D.
Literatura:
Carol Dweck “Nowa psychologia sukcesu”. MUSA S.A. 2013, 2021.
Crum, A. J., Akinola, M., Martin, A., Fath, S. (2017). The role of stress mindset in shaping
cognitive, emotional, and physiological responses to challenging and threatening stress.
Anxiety, Stress, and Coping, 30, 379–395. http://dx.doi.org/10.1080/10615806.2016.1275585
Jamieson, J. P., Mendes, W. B., Blackstock, E., Schmader, T. (2010). Turning the knots in your
stomach into bows: Reappraising arousal improves performance on the GRE. Journal of
Experimental Social Psychology, 46, 208–212.
Jamieson, J. P., Mendes, W. B. (2016). Social stress facilitates risk in youths. Journal of
Experimental Psychology: General, 145, 467–485.
Keller, A., Litzelman, K., Wisk, L. E., Maddox, T., Cheng, E. R., Creswell, P. D., Witt, W. P.
(2012). Does the perception that stress affects health matter? The association with health and
mortality. Health Psychology, 31(5), 677–684. https://doi.org/10.1037/a0026743.supp
(Supplemental)
