Najskuteczniejszy sposób by oprzeć się pokusie to…

Najskuteczniejszy sposób by oprzeć się pokusie to…

Odczekać 10 minut.

Dlaczego?

Jak pokazują badania – jeżeli nasz mózg ma do wyboru PEWNĄ nagrodę TU i TERAZ, albo “niepewną” nagrodę w PRZYSZŁOŚCI, to działa bardzo prymitywnie (działają starsze ewolucyjnie części naszego mózgu)  – mózg wybiera tą nagrodę, która jest pewna i dostępna teraz, zamiast tej “niepewnej”. Dzieje się tak bardzo często nawet wtedy, gdy obiecana nagroda w przyszłości jest 2 razy większa ….

Pierwsze badanie badające to zagadnienie porównywało samokontrolę u szympansów i u ludzi. Zarówno szympansy, jak i ludzie wybrali 6 smakołyków niż 2, gdy nie musieli czekać. Jednak, w sytuacji, w której na 6 smakołyków należało poczekać, oba gatunki podjęły odmienne decyzje. W przypadku studentów Harvardu i Max Planck Institute – 19 procent czekało na większą nagrodę. Natomiast w przypadku szympansów było to… aż 72 procent.

Dlaczego jesteśmy tak podatni na natychmiastową nagrodę?

Jedną z przyczyn jest fakt, że system nagrody w naszym mózgu jeszcze nie przeszedł odpowiedniej ewolucji, aby reagować na przyszłe korzyści. Po co tysiące lat temu człowiek miał czekać np. kilka tygodni na „niepewną” nagrodę (bez gwarancji, że dożyje do tego czasu), jeżeli mógł mieć jakąś tu i teraz? Nagroda za kilka tygodni po prostu nie miała żadnego znaczenia w kontekście naszego codziennego przetrwania. Z tego powodu, system reakcji na natychmiastową nagrodę sprawia, że wykorzystamy każdą okazję otrzymania nagrody, kiedy tylko ta się pojawi.

Przedstawione zjawisko nazywane jest również dyskontowaniem przyszłych korzyści – im dłużej musimy czekać na nagrodę, tym mniejszą wartość ma ona w naszych oczach.

To właśnie z tego powodu m.in. odkładamy złożenie zeznania podatkowego, wybierając święty spokój dziś,  mimo, że może to nas kosztować paniką w kwietniu lub karami pieniężnymi w jeszcze późniejszym okresie. Podobnie dlatego zużywamy obecnie paliwa kopalne, nie bacząc na ryzyko kryzysu klimatycznego w przyszłości, czy karty kredytowe, nie zastanawiając się nad możliwością kosztownych odsetek.

Metoda “ 10 minut”

Metoda “odczekania 10 minut przed podjęciem decyzji” pozwala by do głosu doszła młodsza ewolucyjnie część naszego mózgu (tj. kora przedczołowa), która umożliwia nam podejmowanie “racjonalnych” decyzji.

Z tego powodu, gdy czekamy 10 minut zanim sięgniemy po przysłowiową czekoladę, kawałek pizzy czy papierosa, mózg dostanie szansę by wyłączyć “prymitywny tryb działania”, który cieszy się z natychmiastowej nagrody, i włączyć “tryb racjonalnych decyzji”.

Neurolodzy odkryli, że choć 10 minut to niezbyt długi czas na czekanie, jednak ma on ogromne znaczenie dla tego, jak mózg przetwarza wizję nagrody.

Innymi słowy, jeżeli jesteśmy w stanie wytworzyć między sobą a nagrodą choćby minimalny dystans czasowy, (albo PRZESTRZENNY – tak, odkładanie słodyczy na najmniej dostępną górną półkę lub nie posiadanie ich w domu DZIAŁA!) zwiększamy swoje szanse na skuteczną samokontrolę.

By wzmocnić efekt “10 minut” warto wykorzystać ten czas na przypomnienie sobie długofalowych konsekwencji tego, co postanowiliśmy – np. Nie jem czekolady, bo dzięki temu schudnę; Rzucam palenie, bo dzięki temu w przyszłości będę zdrowy, itd.

Metoda de facto genialna w swej prostocie, więc z całą pewnością warta wypróbowania w chwilach pokusy 🙂

D.

Literatura:

Kelly McGonigal, Siła woli – wykorzystaj samokontrolę i osiągaj więcej, Gliwice, 2014.